محاسبه نسبت بهینه پوشش ریسک قیمتی نهاده های وارداتی کنجاله سویا و ذرت

میزان تولید گوشت مرغ و تخم مرغ کشور در طی سالیان گذشته سیر صعودی را تجربه کرده است. تولید گوشت مرغ و تخم مرغ دارای زنجیره ای از عوامل تولید است. از مهم ترین نهاده های تولیدی این صنعت کنجاله سویا و ذرت می باشند. تغییرات قیمت نهاده ها یکی از عواملی است که باعث نوسان قیمت کالا های نهایی این صنعت می شود. با توجه به اینکه بخش عمده ای از نیاز ما به نهاده های صنعت طیور از طریق واردات تأمین می شود علاوه بر انتقال نوسانات قیمت دان از بازارهای جهانی به داخل کشور، نوسانات نرخ ارز و تغییرات پی درپی در قوانین و مقررات واردات و صادرات نیز باعث نوسان بیش از پیش قیمت این نهاده ها می شود. اختلال در بازار این نهاده ها، تولید کنندگان و مصرف کنندگان گوشت مرغ و تخم مرغ را با ریسک مواجه می کند. با توجه به تأثیر مستقیم نوسان قیمت ذرت و کنجاله سویا بر قیمت محصولات نهایی صنعت طیور و با در نظر گرفتن میزان واردات آن ها و ریسکی که وارد کنندگان و تولیدکنندگان در بازارهای نقدی با آن مواجهند، شرکت در بازار آتی یا راه اندازی یک بازار آتی در ایران به عنوان ابزار پوشش ریسک، نقش قابل توجهی در ایجاد اطمینان نسبت به درآمدهای مورد انتظار و کاهش نوسان قیمت نهاده ها و محصولات در واحدهای تولیدی و همچنین بهبود رفاه مصرف کنندگان دارد. با شرکت در این بازارها سوالی که به وجود می آید این است که چه مقدار از خرید باید به صورت آتی باشد که این همان نسبت بهینه پوشش ریسک است. هدف اصلی این مطالعه محاسبه نرخ پوشش ریسک می باشد که با دو الگوی حداقل واریانس و میانگین- واریانس انجام یافته است. الگوی اول بر مبنای حداقل کردن ریسک و الگوی دوم بر مبنای حداکثر کردن مطلوبیت، نسبت پوشش ریسک را به دست می آورند. برای محاسبه نسبت بهینه پوشش ریسک در الگوی اول از روش های ecm و multivariate gharch استفاده شده است. به این منظور از داده های ماهانه قیمت های نقدی و آتی ذرت و کنجاله سویا در بازه زمانی فروردین 1388 تا اسفند 1392 استفاده شده است. نتایج نشان می دهند در صورت خرید 79 درصد از ذرت مورد نیاز به صورت آتی 57 از ریسک قیمتی آن کاهش می یابد. همچنین با خرید 121 درصد از کنجاله سویا از بازار های آتی 61 درصد از ریسک قیمتی درصد این نهاده کاسته می شود. در صورت ورود نرخ ارز به مدل ها، نسبت پوشش ریسک به میزان زیادی افزایش می یابد، اما در صورتی که ابزار های مدیریتی پوشش ریسک افزایش نیابد کارایی این نسبت ها کاسته می شود. با توجه به نتایج پیشنهاد می شود شرکت در بازار های آتی بین الملل و نیز ایجاد یک بازار آتی در داخل کشور به عنوان یک ابزار پوشش ریسک مد نظر وارد کنندگان و سیاست مداران کشور قرار گیرد. همچنین در کنار خرید آتی این نهاده، واردکنندگان ملزم به استفاده از سایر ابزار های پوشش ریسک مانند بازار های آتی ارز و بازار آتی حمل و نقل و یا سوخت و... می باشند.